Limang Dimesyon sa Pagbasa

on Saturday, May 7, 2011


Paksa: Limang Dimesyon sa Pagbasa

Pasiglahin

Hahatiin ang klase sa dalawa.Ipapakita ang mga simbolo o aksyon ng man,gun tigre.Ang tigre ay talo ng gun.Ang gun ay talo ng man at ang man ay talo ng tigre. Bibigyan ng 5 segundo ang bawat grupo at ipapakita pagkatapos ang isasagawa ang isang aksyong napili ng grupo. Kung sino ang manalo ay may pagkakataong sumagot sa gawain.

Pumuli ng salitang angkop sa patlang.

Ang pagbabasa ay _________game dahil ang isang _______ay binubuong muli ng kaisipan o mensahe hango sa kanyang tekstong binasa.
- Goodman

Sagot:

Mambabasa may-akda

psycholinguistic logical

Sagutin

Bakit kailangang malaman ang mga dimesyon sa pagbasa?

Kailangang bang sundin ang mga dimensyon ng pagbabasa ayon sa kanilang pagkakasunod-sunod na tatalakayin?

Paano nakakatulong ang mga dimesyong ito sa mga mag-aaral?

Talakayin

Limang Panukatan o Dimensyon sa Pagbasa

Ang pagbabasa ay psycholinguistic game dahil ang isang mambasa ay binubuong muli ng kaisipan o mensahe hango sa kanyang tekstong binasa.
- Goodman

Ang pagbabasa ng mga aklat, magasin, pahayagan at iba’t ibang akdang pampanitikan ay may layuning hindi lamang malinang ang kakayahan ng mga mag-aaral sa pagbasa kundi magkaroon sila ng mga kaalamang kaugnay ng pagmamahal ng Diyos, bayan, kapwa tao at kalikasan, mga kagandahang asal,mga aral at mga karanasang maiuugnay sa katotohanan ng buhay. May limang panukatan o dimension sa pagbasa na makatutulong sa paglinang ng mga nabanggit na layunin.

I. Pag-unawang Literal

1. Pagkuha ng pangunahin, literal at tuwirang kahulugan ng salita, o pagkuha nito ayon sa pagkakagamit sa pangungusap.

2. Pagkuha ng mga ideya at impormasyong maliwanag na sinabi ng babasahin

3. Pagsasalin ng kaisipan ng may akda sa sariling pagkakaunawa ng bumabasa.

4. Pagkilala (recognizing) - mga informasyon o ideyang malinaw na isinasaad ng binasa.

a) Detalye o nilalaman ng kwento

(pangalan ng mga tauhan,panahon,pook)

b) Pangunahing Kaisipan ng talata

(malaking bahagi ng kwento)

c) Paghahambing (Comparison)

pakakapareho o pagkakaiba (mga tauhan,panahon,pook)

d) Sanhi at Bunga (Cause and Effect)

dahilan ng:(mga tiyak ng pangyayari, kilos sa loob ng seleksyon)

e) Mga katangian ng Tauhan (Character Traits)

malinaw sa mga pangungusap ang makakatulong sa paglalarawan sa katauhan ng isang tao.

5. Paggunita (Recalling)-Makagawa sa sariling pangungusap at maipaliwanag na mabuti ang mga sinasabi sa loob ng kwento.

6. Pagbubuo ng Kaisipan (Reorganization)

a) Pagbubukud-bukod ayon sa kategorya (Classifying)

1) tao

2) bagay

3) pook

4) pangyayari

b) Pagbabalangkas (Outlining)

1) Pagsasaayos ng akda ayon sa balangkas ng:

2) Tuwirang pagpapahayag

3) Pagpapakahulugan sa mga pahayag sa loob ng akda

c) Paglalagom (Summarizing)

1) Pagbubuod ng akda sa pamamagitan ng tuwirang pagpapahayag o pagpapakahulugan sa mga pahayag sa loob ng akda.

d) Pagsasama-sama (Synthesizing)

1) Pagsasama-sama ng mga informasyon o ideyang nangaling sa ibat’t ibang pananaliksik.

II. Interpretasyon (Interpretation)

1. Pagbasa sa pagitan ng mga pangungusap kung kwento at mga taludtod kung tula.

2. Pagkuha ng malalalim na kahulugan, bukod sa mga nakuha ng literal na kahulugan.

3. Pagbibigay ng inaasahang kahulugan ng mga salita na hindi tuwirang sinasabi sa aklat.

4. Paglalahad ng tunay na kaisipan ng may akda kasama pati ang mga implikasyon at karagdagang kahulugan nito.

5. Pagkilala sa tunay na hangarin at layunin ng may akda.

6. Mabigyan ng kahulugan ang kaisipan ng may akda.

7. Makilala at mabigyan ng kahulugan ang mga pamamaraan sa pagsulat at paggamit ng mga tayutay.

8. Pagbibigay ng kabuuan ng kwento na hindi malinaw na ipinapahayag ng may akda.

9. Pagsasaayos sa panibagong balangkas ng kaisipan ng may akda, pinalalawak ang kaisipang ito at isinasama sa mga ideyang nakuha ng bumabasa sa pagbasa.

10. Pagbibigay ng opinion at pala-palagay ayon sa mga kaisipan at informasyong malinaw na isinasaad ng akda.

11. Pag-aanalisa at pagsasama-sama upang magkaroon ng panibagong pananaw o mataas na pamantayan ng pag-unawa upang bayaan ang bumabasa na makapag-isip sa nais na ipakahulugan sa mahahalagang kaisipan ng may akda.

12. Paghinuha (Inferring)

a) Pagpapatunay o pagtatanggol sa detalye

b) Pagbibigay ng haka-haka sa karagdagang bagay na maaaring naisama ng may akda na nakakatulong upang ito’y makapagturo, maging kawili-wili at makatawag pansin.

13. Pagkakasunud-sunod (Sequence)

a) Pagbibigay ng palagay kung anong mga kilos o pangyayari ang maaaring maganap sa pagitan ng dalawang malinaw na ipinahayag na mga kilos o mga pangyayari.

b) Pagbibigay ng haka-haka sa kung anu-ano ang maaaring susunod na mangyari kung ang akda ay natapos nang hindi inaasahan, ngunit ito’y pinabayaang mangyari.

14. Paghahambing (Comparison)

Mahulaan o mabigyan ng sariling palagay o masabi ang pagkakaiba ng:

a) mga tauhan

b) panahon

c) mga pook

15. Pagkakaugnay ng sanhi at bunga

a) Paghahaka sa mga motivo ng mga tauhan at kanilang mga kinikilos ayon sa takbo ng panahon at pook

b) Pagbibigay ng palagay kung bakit isinasama ng may-akda sa kanyang panulat ang:

1. mga kaisipan

2. mga gayong pananalita

3. katauhan ng tauhan

16. Katangian ng Tauhan

Pagbibigay ng haka-haka tungkol sa likas na ugali ng mga tauhan batay sa malinaw na palatandaangipinahahayag ng akda.

a) Pagkuha sa maaring kalabasan ng kwento

b) Pagbasa sa unang bahagi ng akda at ibase sa pagbasang ito ang palagay sa maaaring kahinatnan ng akda.

c) Pagbibigay kahulugang akda.

III. Mapanuring Pagbasa (Critical Reading)

1. Pagbibigay halaga sa katumpakan ng pagbabasa

2. Tiyakin ang kaugnayan nito sa isang particular sa suliranin

3. Pagbibigay ng sariling pasya tungkol sa:

a) katangian

b) kabuluhan

c) katumpakan

d) pagkanakatotohanan

4. Pagbibigay ng sariling reaksyon tungkol sa mga kaisipang natutuhan o sa akdang nabasa

a) naibigan o di naibigan sa pananaw ang akda

b) sang-ayon o di sang-ayon sa sa kababasang akda

c) makikita ng mga kaisipang nakagugulo ng damdamin o kaya’ynakapagpapalubag-loob

5. Paghatol at pagbibigay-pansin sa katangian ng material na ginamit ayon sa:

a) katumpakan

b) pagiging kasiya-siya

c) kung ito’y kinalulugdan

d) kalimitan ng pangyayari

6. Pagpapasaya kung ito’y maaring tunay na pangyayari o fantasya lamang batay sa karanasan ng bumabasa.

7. Pagpapasya kung ito’y katotohanan o opinion lamang, analisahin o tantyahin:

a) ang pagsulat ay ibinase ayon sa kaalaman ng paksa ng mga bumabasa

b) ang intension ng may akda

Mga tanong ng maaaring sundan:

1) Binibigyan ban g sapat na pagpapatotoo ang kanyang katapusan?

2) Nagtatangka ba ang may akda na ibaling ang inyong pag-iisip?

8. Pagpasya sa kaangkupan

Bininigyang pasya ang kasapatan nito alinsunod sa iba’t ibang bahagi ng akda. Sa anong bahagi ng kwento inilalarawang mabuti ang tunay na katangian ng pangunahing tauhan

9. Pagpapasya sa pagpapahalagang moral

Pasyahan ang kinalulugdan at kinasisiyahang ugali ng mga tauhan batay sa alituntunig moralidad o sistema ng pagpapahalaga.

Tanong na maaaring sundan:

a) Tama ba o mali ang tauhan sa kanyang ginawa?

b) Ang ikinikilos ba niya ay mabuti o masama?

IV . Aplikasyon sa Binasa /Paglalapat

1. Pagsanib ng mga kaisipang nabasa at ng mga karanasan upang magdulot ng bagong pananaw at pagkaunawa

2. Malaman ang kahalagahan ng nilalaman ng binabasa sa karanasan ng bumabasa.

3. Maragdagan ang pansariling pang-unawa sa sarili.

4. Pagpapahalaga sa ibang tao, pag-unawa sa daigdig na kanyang tinanahanan at ang mga bagay sa mundo na nagpapakilos sa tao upang siya’y mag-isip, makadama at umasal ng kanyang ikinikilos.

5. Pag-uugnay ng nilalaman sa personal na karanasan.

Naranasan mo rin ba ang katulad ng nangyari sa tauhan sa loob ng kwento? Ano ang ginawa mo?

6. Aplikasyon ng mga kaisipan sa binasa sa kasalukuyang isyu at mga problema.

Kung ikaw ang tauhan, ano ang iyong gagawin?

V.Pagpapahalaga (Appreciation)

1. Paglikha ng sariling kaisipang ayon sa mga kasanayan at kawilihan sa binasang seleksyon.

2. Pagdama sa kagandahan ng ipinahiiwatig ng nilalaman ng kwento.

3. Madama ang mga damdamin o kaisipang likha ng guniguni o mga damdamin ng mga tauhan sa kanilang pakikipagtunggali, papupunyagi at paghihirap.

4. Maipahayag ang mga damdamin(kasiyahan, kagalakan, kalungkutan, pagkabigo, pagdakila o kabaliktaran nito) ayon sa pamamaraan ng may akda sa kanyang:

a. mabisang pagpapahayag

b. pamamaraan ng pagbibigay ng mga katangian ng mga tauhan

5. Pagdama sa nilalaman ng seleksyon.

Masabi ang mga damdaming napapaloob sa seleksyon ayon sa:

a. interes

b. kagalakan

c. pagkainip

d. pagkatakot

e. pagkayamot

f. pagkagalit

g. pagkasuklam

h. kalungkutan

i. iba pa

Makinig at Gawin

Pagbasa ng halimbawang akda at pakikinig ng mga kamag-aral.Pagbibigay ng halimbawa ng bawat dimesyon ng pagbabasa.

Paghahanda sa Paglalakabay ni Tulalang

(Mula sa Tulalang,ang epiko ng mga Manobong Ilyanen)

Nakaupo si Tulalang sa pampang ng Ilog Livehanen,pakanta-kanta habang naghahabi ng mga pandekorasyon sa tuhod.Parang hindi niya pansin ang mga babaeng nakaupo rin at pinapanuod siya at nagkakaisang ibang-iba si Tulalang sa mga lalaking kasinggulang niya dahil mabait at mahinahon siya.

Sanayin

Paano Tinalo ni Tulalang ang mga Bandido

(Mula sa Tulalang,ang epiko ng mga Manobong Ilyanen)

Sa tribung Manobong Ilyanen,may isang bayaning nagngangalang Tulalang,mandirigmang walang kamatayan. Hinamon si Tulalang ng isang pinuno ng mga bandido. Nakita niyang ang mga bandido sa itaas ng ilog at ang isa naman ay nasa ibaba. Nilabanan niya ang mga nasa ibaba ngunit nagapi siya.Dumating ang kapatid ni Tulalang na si Menelisim. Nang makita niya ang kapatid,sinalakay niya ang mga nasa itaas at napatay niya ang kalahati nito.Sa kabutihang palad,nakatakas si Tulalang at dinakalot si Menelisim sa baywang.Inutusan ni Tulalang ang kayang kalasag na gayahin siya at palitan sa pakikipaglaban dahil inaatok siya at gustong matulog.Habang natutulog,sinabi sa kanya ng ispiritu na kailangan niya ang bote galing sa ahas upang mawala ang buhay ng kalaban.Ginawa niya ito at pagbalik niya ay nakikipaglaban pa rin ang mga kalasag.Itinaas niya ang bote at binasag ito.Tuluyang namatay ang mga kalaban. Inawit ni Tulalang ang awit ng tagumpay.

Group 1: Pagbibigay ng Pag-unawang literal,interpretasyon at katumpakan o mapanuring pagbasa sa akda.

Group 2: Pagbibigay ng aplikasyon at pagpapahalaga na nakuha sa akda.

Subukin

Punan ng tamang kasagutan ang mga patlang.

1. Ang limang dimesyon ng pagbasa ay nakakatulong sa pagtupad ng layuning magkaroon ng _________ ukol sa iba’t ibang bagay ang isang mag-aaral.(g)

2. Ginagamit ang pag-unawang literal sa pagkuha ng ideya at impormasyon na _________na sinasabi sa akda.(f)

3. Sa interpretasyon, nailalahad ang tunay na kaisipan ng may-akda kasama pati ang mga ______ at karagdagang kahulugan nito.(h)

4. Maaaring magamit sa interpratasyon ang _______ na nagbibigay ng haka-haka sa karagdagang bagay na maaaring naisama ng may-akda.(i)

5. Ang ______ay maaaring gamitin sa dimensyon literal,

6. Pag-uugnay ng nilalaman sa personal na karanasan(d)

7. Pagdama sa ipinahihiwatig ng akda(e)

8. Pagkuha ng ideyang tuwirang inilalahad(a)

9. Pagbigay ng kahulugan ng kaisipan ng akda(b)

10. Pagpapasya sa kaangkupan(c)

a. Pag-unawang Literal

b. Interpretasyon

c. Mapanuring pagbasa

d. Aplikasyon

e. Pagpapahalaga

f. maliwanag

g. kaalaman

h. implikasyon

i. paghihinuha

j. paggunita

Damhin

Upang matupad ang ating layunin sa pagbabasa, kailangangs malaman at sundin ang mga dimensyon sa pagbabasa. Ang pagpapahalaga sa gawaing ito ay magbibigay sa atin ng magaang na pakiramdam at damhin ang ating nabasang akda.Ito man ay pangkaalaman o panlibangan na gawain, matitiyak na magugustuhan natin ang ating mga binasa. Makakapaglaan pa ng kaunting oras sa paginitindi sa mga akda dahil ang mga dimesyong ito ay nagsisilbing teknik sa pagkuha ng impormasyon sa akda.

Katulad ng aplikasyon,isa sa mga dimesyon sa pagbasa,naiiugnay ang sariling karanasan sa akdang nabasa. Nagsisilbi itong tulong sa buhay ng mambabasa upang matiyak na magkakaroon ng bunga ang kanyang nabasa at di lamang makapagtataas ng kaalaman kundi makakatulong din sa pagpapadali ng kanyang pang-araw-araw na pamumuhay. Maiuugnay ang anumang kanyang nabasa sa pagtiyak sa katotohanan ng buhay.

Sa kabuuan, bigyang halaga ang pag-alam sa dimesyon o panukatan sa pagbasa dahil ang bawat baitang ng dimesyong ito ay maghahatid sa atin sa makabuluhang pamumuhay.Maisasaayos ang mga pagkakamali at mapupunan ng ang pangngailang pangkaalaman ng bawat mambabasa.

Bibliyograpiya

“Teknik sa Pagbasa.”Wika at Pagbasa.8 Jun 2005<chuck-sprite.blogspot.com/2008/12/filipino-3.html>

Limang Dimesyon ng Pagbasa.”Pagsulat at Pagbasa.10 Okt.2008.

< http://www.scribd.com/doc/7201921/Sonny>

Villamin, A. et al. “Reading.”Developmental Reading. Phoenix Publishing
House, Inc. Quezon City. 1987 p.165

12 comments:

Anonymous said...

thank you ,dahil sayo nasagot ko assignment ko ;)

Anonymous said...

thank you nasagot ko homework ko dahil dito hihi.

Anonymous said...

Thank you po. Super helpful po ito :)

Anonymous said...

mapagagaan ang aking pag-eencode... salamat

Anonymous said...

thank you
for sharing your knowledge about this kind of ''pagbasa''
I really enlighten with my report for tomorrow in Fil1D.

hopefully I will passed this subject, through this kind of information.

GOD BLESSED YOU' :)

Anonymous said...

thank you po nasagutan ko assignment ko po.

Unknown said...

Thank you po sa info. It's very helpful especially for my report tomorrow:))

Unknown said...

paano po yung magiging sagot sa interpretasyon?

Unknown said...

THANKS.. LAKING TULONG SA ASSIGNMENT KO

Unknown said...

MARAMING SALAMAT, MALAKING TULONG SA AKIN PO.

Anonymous said...

Maayos ang pagpapaliwanag subalit ang panget ng background...

Anonymous said...

Thank you for this!

Post a Comment